PRIMUM
NON NOCERE

„Primum non nocere” to pierwsza wirtualna wystawa przygotowana przez PAN Bibliotekę Kórnicką. Jej celem jest przybliżenie Państwu zbiorów medycznych z kolekcji Tytusa Działyńskiego. 

Mam ogromną nadzieję, że zaprezentowane na wystawie zbiory zachęcą Państwa do dalszej wędrówki po zbiorach cyfrowych Biblioteki Kórnickiej, które od lat udostępniamy na Platformie Cyfrowej Biblioteki Kórnickiej.

W imieniu PAN Biblioteki Kórnickiej zapraszam na wystawę!

Prof. dr hab. Tomasz Jasiński

Dyrektor Biblioteki Kórnickiej PAN

Wystawa „Primum non nocere. Zbiory medyczne PAN Biblioteki Kórnickiej” jest próbą spojrzenia na kolekcję hrabiego Tytusa Działyńskiego z perspektywy pasjonata historii medycyny. W trakcie selekcji materiału zależało nam na tym, aby zaprezentować nie tylko imponujące stare druki, ale również broszury, przewodniki po uzdrowiskach lub wypisy z ksiąg domowych prowadzonych przez rodzinę Działyńskich. Mamy ogromną nadzieję, że zebrane materiały będą stanowiły dla Państwa zachętę do podróży w świat wielkich ojców medycyny, a także zagłębienia się w XIX-wieczne sposoby naszych przodków na radzenie sobie z różnego rodzaju dolegliwościami. W okresie pandemii najbardziej zachęcamy do działu „Plagi i epidemie”, który opowiada o metodach unikania i leczenia chorób zakaźnych stosowanych na przestrzeni wieków.

Zakres chronologiczny wystawy obejmuje okres od czasów najdawniejszych do drugiej połowy XIX w. W części pierwszej skupiamy się na medycynie akademickiej, oficjalnej, która wyznaczała trendy obowiązujące zarówno w zakresie diagnostyki i leczenia, jak i formowania zawodu lekarskiego. Dowiemy się, kiedy zaczął powstawać corpus medicinae, czyli zbiór podstawowej literatury fachowej. Zapoznamy się z wybranymi opracowaniami naukowymi o bardzo różnorodnej tematyce z królową nauk medycznych – anatomią – na czele. Część druga prezentuje sylwetki lekarzy: zarówno największe gwiazdy medycznego firmamentu (Hipokrates i Galen), jak i postacie mniej znane, za pośrednictwem których pokazujemy różne aspekty zawodu (wykładowca – nauczyciel młodzieży, medyk nadworny, anatomopatolog, lekarz-samouk itd.). Stosunkowo sporo miejsca poświęcono medykom związanym z Wielkopolską. W części trzeciej zapoznamy się z najgroźniejszymi chorobami epidemicznymi, które nękały Europejczyków od starożytności po XIX w., a w czwartej zajrzymy do słynnych zakładów zdrojowych znajdujących się na terytorium dawnej Rzeczypospolitej. W części piątej oddalimy się od uniwersyteckich katedr i wybierzemy na prowincję. Powędrujemy wiejskimi gościńcami oraz ulicami miast i miasteczek, aby przyjrzeć się zwykłym ludziom. Dowiemy się, jak na co dzień radzili sobie z chorobami i gdzie udawali się po pomoc, gdy w okolicy nie było lekarza. Po drodze zajrzymy na łąki, do lasów i ogrodów, by zebrać zioła i przygotować z nich lecznicze mikstury, a na koniec odwiedzimy staropolski dworek ziemiański, gdzie zaopiekuje się nami panna apteczkowa.

Wszystkie obiekty zaprezentowane na wystawie zostały w pełni zdigitalizowane i udostępnione na Platformie Cyfrowej Biblioteki Kórnickiej. Mamy ogromną nadzieję, że podróż po zbiorach medycznych zebranych w Bibliotece Kórnickiej będzie dla Państwa przyjemnością.

Magdalena Marcinkowska

Kuratorka wystawy

dr Aleksandra Losik-Sidorska

koordynatorka projektu